Chcesz zostać dyrektorem przedszkola lub szkoły, ale zastanawiasz się, czy spełniasz właściwe wymagania? Czego więc wymaga prawo od kandydatów na stanowisko dyrektora przedszkola lub szkoły? Sytuacja wygląda różnie w zależności od charakteru placówki – czy jest publiczna, czy niepubliczna, a także od jej profilu – bo inne są także wymagania dla dyrektorów szkół artystycznych.
Jeśli chodzi o placówki publiczne, wymagania są jasno określone w przepisach powszechnie obowiązujących. Określa je szczegółowo Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz.U. z 2021 r. poz. 1449 ze zm.). Według tego aktu, stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej i publicznej szkoły ponadpodstawowej oraz publicznej placówki może zajmować nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który spełnia łącznie niżej opisane wymagania.
- Wykształcenie
Kandydat musi posiadać wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny, oraz przygotowanie pedagogiczne i kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym przedszkolu, szkole lub placówce. Kwestią wartą odnotowania jest, że kandydat na dyrektora publicznego przedszkola, z wyjątkiem przedszkola specjalnego, oraz dyrektora publicznej szkoły podstawowej, z wyjątkiem szkoły podstawowej specjalnej, może zajmować również nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który posiada wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy licencjat, inżynier lub równorzędny, oraz przygotowanie pedagogiczne i kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym przedszkolu lub danej szkole podstawowej, a nadto musi czynić zadość wszystkim poniżej wymienionym punktom
Ponadto, kandydat musi mieć ukończone studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie lub studia podyplomowe, z zakresu zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli.
- Staż pracy
Kandydat musi posiadać co najmniej pięcioletni staż pracy pedagogicznej na stanowisku nauczyciela lub pięcioletni staż pracy dydaktycznej na stanowisku nauczyciela akademickiego.
Ponadto, przed przystąpieniem do konkursu na stanowisko dyrektora albo przed powierzeniem stanowiska dyrektora w przypadku, o którym mowa w art. 63 ust. 11 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe („Ustawa”) tj. „Wymogu przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora nie stosuje się do szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego”, jeżeli nie przeprowadzono konkursu, i w przypadku, o którym mowa art. 63 ust. 12 tej Ustawy, tj. „Jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej”, kandydat musi wykazać, że uzyskał co najmniej bardzo dobrą ocenę pracy w okresie ostatnich pięciu lat pracy albo, w przypadku nauczyciela akademickiego, pozytywną ocenę pracy w okresie ostatnich czterech lat pracy w uczelni.
- Zdrowie
Kandydat powinien także spełniać warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym. Koniecznym może okazać się uzyskanie odpowiedniego zaświadczenia w tym zakresie, które wyda uprawniony lekarz. Jak wyjaśniało Ministerstwo Edukacji Narodowej, lekarzem takim jest lekarz uprawniony do wykonywania badań profilaktycznych. Chodzi więc w szczególności o lekarzy mających specjalizacje w następujących dziedzinach: medycyna pracy, medycyna przemysłowa, medycyna morska i tropikalna, medycyna kolejowa, medycyna transportu, medycyna lotnicza lub higiena pracy.
- Prawo
Kandydat na stanowisko dyrektora musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych i korzystać z pełni praw publicznych. Ponadto, nie mógł być prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 oraz z 2021 r. poz. 4), a przypadku nauczyciela akademickiego – karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2021 r. poz. 478 i 619), lub karą dyscyplinarną o której mowa w art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.3). Obok powyższych, nie może toczyć się przeciwko kandydatowi postępowanie dyscyplinarne. Ustawa wskazuje także, że kandydat nie może być skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Co istotne, nie może toczyć się przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego. Kandydat nie może także być karany zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 289).
- Język polski – dotyczy cudzoziemców
W przypadku cudzoziemca – kandydat musi posiadać znajomość języka polskiego poświadczoną na zasadach określonych w ustawie z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 2021 r. poz. 672), ukończyć studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku filologia polska, lub być tłumaczem przysięgłym języka polskiego.
Natomiast, co do kwestii stanowiska dyrektora oraz innych stanowisk kierowniczych w publicznej szkole artystycznej oraz publicznej placówce artystycznej, wymaganie te określa Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 4 grudnia 2019 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznej szkole artystycznej oraz publicznej placówce artystycznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 2470 ze zm.).
Inaczej natomiast ma się sytuacja w przypadku szkół lub przedszkoli niepublicznych – nie obowiązuje tutaj wyżej wymienione rozporządzenie. W placówkach niepublicznych wymagane kompetencje dla dyrektora szkoły lub przedszkola może określić organ prowadzący i w dokumentach wewnętrznych należałoby każdorazowo poszukiwać wymaganych kwalifikacji, jakie powinien spełniać dyrektor.
Trzeba jednak pamiętać, że niezależnie od tego, czy placówka jest publiczna czy nie, na jej dyrektorze ciążą obowiązki związane z nadzorem pedagogicznym – z tym jednak zastrzeżeniem, że może je wykonywać jedynie nauczyciel. Co więc w sytuacji, kiedy dyrektorem nie jest nauczyciel? W takim wypadku oczywiście nie będzie on mógł sprawować nadzoru pedagogicznego. Do tego celu będzie musiał być wyznaczony inny nauczyciel sprawujący inne stanowisko kierownicze w szkole lub placówce. Zatrudnianie takiego dyrektora do spraw nadzoru pedagogicznego jest uznaną praktyką.
Warto także nadmienić, że wybór dyrektora placówki niepublicznej odbywa się z pominięciem procedury konkursowej, która jest zasadą przy wyborze dyrektora szkoły czy przedszkola publicznego.
