Zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego

W dniu 05 października 2023 roku weszła w życie ustawa z dnia 13 lipca 2023 roku o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw („Nowelizacja”). Nowelizacja wprowadziła także zmiany w ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego („Ustawa”). Nowelizacja wprowadziła wiele zmian, w tym między innymi rozszerzyło prawo pierwokupu przysługujące Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa działającemu na rzecz Skarbu Państwa („KOWR”).

Nieruchomości rolne wyłączone z zakresu stosowania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

W poprzednim stanie prawnym spod stosowania Ustawy wyłączone były nieruchomości rolne, których powierzchnia była mniejsza niż 0,3 ha. Nowelizacja wprowadziła zmiany i obecnie wyłączono stosowanie Ustawy do nieruchomości rolnych, w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha. Oznacza to, że jeżeli nieruchomość rolna będzie miała powierzchnie większą niż 0,3 ha, ale jedynie niewielką część całej nieruchomości będą stanowiły użytki rolne, wówczas nieruchomość ta będzie wyłączona spod stosowania Ustawy.

Rozszerzone prawo pierwokupu

Nowelizacja rozszerzyła uprawnieniaKOWR w przedmiocie prawa pierwokupu. Do Ustawy dodano przepisy na mocy których, jeżeli prawo pierwokupu będzie przysługiwało kilku podmiotom, wówczas pierwszeństwo w wykonaniu tego prawa będzie miał KOWR działający na rzecz Skarbu Państwa, z wyjątkiem wynikającego z mocy prawa pierwszeństwa innego uprawnionego działającego na rzecz Skarbu Państwa.

Ponadto, rozszerzono prawo pierwokupu KOWR o prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce dominującej, która posiada udziały lub akcje w spółce kapitałowej, która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha, albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha.Dodatkowo Nowelizacja nałożyła obowiązek zawiadamiania KOWR o nabyciu udziałów albo akcji w spółce, która posiada udziały lub akcje w spółce,a która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha, albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha, do którego doszło w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego. Obowiązek ten dotyczy także podwyższenia kapitału zakładowego spółki dominującej, która posiada udziały lub akcje w spółce kapitałowej, która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha, albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha.

Termin ważności zgody wydawanej przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa

Co do zasady nabywcą nieruchomości rolnej może być rolnik indywidualny, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Ustawodawca przewidział szereg wyjątków kiedy nabywcą nieruchomości rolnej może być inna osoba lub podmiot, niebędący rolnikiem indywidualnym bez konieczności uzyskania zgody Dyrektora Generalnego KOWR.Czymś nowym jest wprowadzony przez Nowelizację termin ważności zgody Dyrektora Generalnego KOWR. Termin ważności zgody wydawanej przez Dyrektora Generalnego KOWR na nabycie nieruchomości rolnej przez podmiot nie będący rolnikiem indywidualnym i nie objęty wyjątkami określonymi w ustawie oraz na zbycie lub oddanie w posiadanie nieruchomości rolnej przed upływem 5 lat od dnia przeniesienia własności tej nieruchomości wynosi rok od dnia, w którym decyzja ją wyrażająca stała się ostateczna.

Zasiedzenie nieruchomości rolnej

Nowelizacja uchyliła przepis art.172 § 3 kodeksu cywilnego,który pozwalał na zasiedzenie nieruchomości rolnej tylko przez rolnika indywidualnego. Dodatkowo, w odniesieniu do nieruchomości rolnych nabytych w drodze zasiedzenia, Nowelizacja uchyliła obowiązek prowadzenia gospodarstwa rolnego, w skład którego weszła nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia nieruchomości, a także obowiązek prowadzenia gospodarstwa osobiście. Osoba będąca posiadaczem samoistnym nieruchomości rolnej, a nie będąca jej właścicielem, powinna skonsultować z warszawskim prawnikiem od nieruchomości, czy w jej przypadku możliwe jest zasiedzenie nieruchomości rolnej.

Podział, przekształcenia i łączenia podmiotów

Do czasu Nowelizacji, jeżeli nabycie nieruchomości rolnej następowało w wyniku podziału, przekształcenia bądź łączenia spółek prawa handlowego, Krajowy Ośrodek działający na rzecz Skarbu Państwa mógł złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą ceny tej nieruchomości. Nowelizacja doprecyzowała przepisy w tym zakresie i obecnie prawo odkupu nieruchomości dotyczy nabycia nieruchomości rolnej jeżeli następuje w wyniku podziału albo łączenia spółek handlowych, bądź w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy albo spółki cywilnej w spółkę handlową. Tym samym wyłączone zostały spod regulacji przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę handlową.

Fundacja rodzinna

Nowelizacja uchyliła przepisy stanowiące uprzywilejowanie fundacji rodzinnej w obrocie nieruchomościami rolnymi. Po Nowelizacji nabycie od fundacji rodzinnej nieruchomości rolnej przez beneficjenta fundacji rodzinnej, będącego osobą bliską fundatora tej fundacji rodzinnej wymaga uzyskania zgody Dyrektora Generalnego KOWR. To samo dotyczy nabycia nieruchomości rolnej przez fundację rodzinną od jej fundatora. Do czasu Nowelizacji takie nabycie nie wymagało uzyskania zgody.

 Osoba bliska

Ustawodawca rozszerzył również definicję osoby bliskiej dodając do niej rodziców małżonka, ojczyma i macochę. Oznacza to, że czynności dokonane również z tymi osobami będą korzystały z wyjątków określonych w Ustawie a dotyczących osób bliskich.

Omówione powyżej zmiany nie są wszystkimi zmianami Ustawy, które weszły w życie w dniu 05 października 2023 roku. Nowelizacja wprowadziła także jeszcze inne zmiany. Celem Nowelizacji było doprecyzowanie przepisów związanych z obrotem nieruchomościami na rynku prywatnym, a pewnym zakresie także ułatwienie tego obrotu.

Prawnik do spraw spadkowych Warszawa – zapoznaj się z kompletną ofertą i cennikiem!